Phát triển tư duy cho học sinh tiểu học như thế nào? Hãy cùng Sigma Books đi giải đáp thắc mắc này qua bài viết dưới đây nhé. Mời các bạn tham khảo bài viết nhé!
Nuôi dưỡng sự phát triển của trẻ là nhiệm vụ cơ bản của mỗi bậc làm cha làm mẹ. Để làm tốt điều này, bố mẹ cần biết năng lực và hiểu biết của con mình, để tạo mọi điều kiện và môi trường cho sự phát triển của bé. Một trong những cách mà phụ huynh và giáo viên nên giáo dục là phát triển tư duy cho học sinh tiểu học. Cách thực hiện phương pháp này như thế nào, các bạn hãy cùng đọc bài viết sau đây.
Phát triển tư duy là gì?
Định nghĩa phát triển tư duy là gì? Phát triển tư duy (Growth mindset) là niềm tin rằng nỗ lực của bản thân sẽ giúp chúng ta trưởng thành mỗi ngày, bất kể điểm xuất phát có thuận lợi hay không.
Trong môi trường dạy và học, khi một bé chỉ đạt điểm 2/10 muốn đạt điểm 5/10 trong một học kỳ, hoặc khi một học sinh đứng đầu một môn không ngừng mày mò, tìm hiểu thêm kiến thức của môn học đó, những đứa trẻ này đang “phát triển tư duy”.
Đặc điểm tư duy của học sinh tiểu học là gì?
Phán đoán theo bản năng
Do suy nghĩ và hành vi bản năng, trẻ em không tránh khỏi việc đánh giá mọi thứ theo cảm tính, không khách quan. Cái hay của lối tư duy này là bé có thể đơn giản hóa mọi thứ và sống đúng với lứa tuổi của mình.
Tuy nhiên, có rất nhiều vấn đề phức tạp trong cuộc sống cần được phân tích và nhìn nhận một cách nghiêm túc để đưa ra quyết định đúng đắn nhất, việc duy trì phán đoán theo cảm tính rất dễ dẫn đến những quyết định sai lầm, sai lầm, gây hậu quả xấu cho bản thân và những người xung quanh.
Chưa có kỹ năng phân tích đề bài
- Bé gặp khó khăn trong việc phân tích vấn đề.
- Bé cần có kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề. Vì vậy, nhiều em cảm thấy khó và chán học môn Toán.
Điều này hoàn toàn dễ hiểu. Trẻ em cần được luyện tập nhiều và thực hành làm toán để nâng cao khả năng phân tích vấn đề.
Vai trò của phát triển tư duy với học sinh tiểu học
Giúp não bộ trẻ phát triển toàn diện
Nghiên cứu khoa học cho thấy, từ 1 đến 6 tuổi là giai đoạn trẻ phát triển nhanh nhất về thể chất và trí não, trong đó có não bộ. Việc rèn luyện tư duy thông qua những kiến thức và câu hỏi đơn giản mỗi ngày ở lứa tuổi này sẽ tạo tiền đề cho tư duy sau này khi lớn lên.
Suy nghĩ là một hoạt động của não bộ nên cũng là một cách kích thích não bộ phát triển và trở nên hoàn thiện hơn.
Giúp phát triển ngôn ngữ
Một trong những vai trò của phát triển tư duy cho học sinh tiểu học là phát triển khả năng ngôn ngữ. Việc rèn luyện tư duy đòi hỏi trẻ phải luyện nói, luyện đọc, luyện viết thường xuyên và đều đặn. Từ đó, trẻ sẽ tích lũy được một kho tàng ngôn ngữ và biết cách sử dụng, vận dụng chúng linh hoạt. Đây là cách hiệu quả nhất giúp thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp của trẻ.
Thúc đẩy quá trình nhận thức
Nhận thức là quá trình đánh giá, phán đoán và giải quyết vấn đề bằng cách tiếp nhận thông tin về sự vật, hiện tượng, vấn đề xung quanh chúng. Quá trình này đòi hỏi thực hành hàng ngày để phát triển tư duy cho học sinh tiểu học đúng đắn.
Bố mẹ nên hướng trẻ rèn luyện tư duy từ khi còn nhỏ và tạo cơ hội cho trẻ làm quen với nhận thức từ đơn giản đến phức tạp. Điều này sẽ thúc đẩy quá trình nhận thức đúng đắn và hiệu quả cho bé.
Học nhanh và hiệu quả hơn
Trong tất cả các môn học, các em cần khả năng tư duy logic và sáng tạo để làm chủ và giải quyết vấn đề. Cho nên, bố mẹ nên rèn luyện tư duy cho bé ngay từ khi còn nhỏ, để giúp trẻ có nền tảng tốt trong học tập.
Làm thế nào để phát triển tư duy cho trẻ?
Dưới đây là những cách để phát triển tư duy cho trẻ hiệu quả nhất:
Để trẻ tự giải quyết vấn đề
Tự mình giải quyết vấn đề cũng là một tâm lý cần thiết để trẻ sẵn sàng bước ra xã hội khi lớn lên. Khả năng này đặc biệt quan trọng khi bé bắt đầu có công việc riêng và biết chịu trách nhiệm về nó.
Cách đào tạo cho bé:
– Bố mẹ hãy hướng dẫn con làm những công việc đơn giản hàng ngày như: vệ sinh cá nhân, gấp chăn màn, dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi xong,…
– Đừng bao giờ bảo bọc trẻ quá mức, hay cấm trẻ tiếp xúc với môi trường bên ngoài gia đình, kết bạn, vì sẽ chỉ khiến trẻ yếu ớt và rụt rè hơn so với các bạn đồng trang lứa.
– Tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với nhiều vấn đề trong cuộc sống, hướng dẫn và làm rõ những vấn đề cốt lõi, để trẻ hiểu, quen và tự quyết định.
Luyện tập tư duy tổng quát
Khi rèn luyện phát triển tư duy cho học sinh tiểu học, bố mẹ cần giúp trẻ phát huy tối đa khả năng não bộ, trong đó có tư duy tổng hợp. Trong khi tư duy logic giúp bé đánh giá vấn đề một cách rõ ràng và chi tiết, thì tư duy tổng hợp sẽ giúp bé lập kế hoạch.
Bố mẹ nên dạy con cách sống tự lập và giúp con nhận thức được tầm quan trọng của việc tự quyết định. Bố mẹ nên bắt đầu từ những việc đơn giản như để con làm một số việc như: tự vệ sinh cá nhân, dọn dẹp đồ chơi, hoặc bố mẹ có thể tạo ra một số tình huống bất ngờ để trẻ tự nghĩ cách giải quyết…
Khi con bạn đã quen với điều đó, hãy tạo cho bé không gian cá nhân, cho bé quyền đưa ra quyết định về những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống và học hỏi, rút kinh nghiệm. Sau đó, bố mẹ nên nâng cao dần trình độ, để trẻ làm quen dần.
Tập trung xây dựng nền tảng toán học
Toán học là môn học mà trẻ em được tiếp cận từ độ tuổi đến trường. Sẽ bắt đầu từ những kiến thức rất cơ bản đến nâng cao hơn theo từng cấp lớp. Vì vậy, những kiến thức cơ bản ban đầu đóng vai trò vô cùng quan trọng để chúng tạo nền tảng vững chắc cho những bước đi tiếp theo một cách chính xác hơn.
Khi có nền tảng toán học vững chắc, bé gặp bất cứ bài toán hay vấn đề gì cần giải quyết thì đầu óc của bé sẽ rất linh hoạt và nhạy bén, hơn nữa các em có thể tự xây dựng cho mình một hệ thống kiến thức toán học bổ ích.
Học kiến thức mới trên nền tảng sẵn có
Trong quá trình học tập, học sinh được học hai loại kiến thức là kiến thức cũ và kiến thức mới. Kiến thức cũ là những gì bé đã học, hiểu và áp dụng vào thực tế. Kiến thức mới là những gì bạn sẽ học được.
Tuy nhiên, hiện nay có một hiện tượng là các em chưa nắm vững kiến thức cũ lại bị nhồi nhét kiến thức mới, gây nhầm lẫn. Một số em có tâm lý sai lầm chỉ nên học và ôn lại kiến thức cũ và không để ý đến kiến thức mới, vì thầy cô chưa dạy bao giờ. Bé có tâm lý hoàn toàn trông chờ, ỷ lại vào thầy cô, không chủ động tìm ra những vấn đề liên quan và học hỏi kiến thức mới trước khi đến lớp. Đây cũng là một lời cảnh tỉnh cho các bậc phụ huynh và học sinh, vì kẽ hở này có thể khiến các học sinh sau này không có kiến thức cơ bản.
Vì vậy, giáo viên cần khuyến khích và trau dồi cho học sinh thói quen tìm kiếm thông tin mới tích cực hơn trên cơ sở thông tin cũ, để từ đó thay đổi phương pháp học tập, giúp phát triển tư duy cho học sinh tiểu học hiệu quả hơn.
Rèn luyện tư duy logic bằng các trò chơi
Trò chơi tư duy có thể giúp trẻ rèn luyện khả năng suy luận logic vừa học vừa chơi, tạo cảm giác thoải mái mà không bị gò ép. Ngoài ra, cách làm này còn mang lại hứng thú học tập rất hiệu quả cho học sinh, đặc biệt là những em yêu thích tự do và tràn đầy năng lượng.
Giáo viên cần lưu ý khi tổ chức chơi phải đưa trẻ vào đúng mục đích của việc tổ chức chơi, tạo môi trường và cơ hội để mỗi trẻ nói, trình bày, bày tỏ ý kiến của mình. Một số trò chơi tư duy có thể tham khảo như câu đố tư duy, trò chơi trí óc, xếp hình, v.v.
Rèn luyện tư duy phản biện
Khi nói đến tư duy phản biện, nhiều người nghĩ rằng đó là thứ mà một số người sinh ra đã có và rất khó để luyện tập. Nhưng trên thực tế, cha mẹ có thể cho con rèn luyện tư duy phản biện bằng cách làm những việc đơn giản trong cuộc sống hàng ngày của bé.
Bản chất của tư duy phản biện là phân tích và đánh giá vấn đề từ nhiều chiều, để có thể hiểu vấn đề một cách sâu sắc và chính xác. Thói quen của những người có tư duy phản biện là họ luôn trong trạng thái tò mò, ham học hỏi mọi thứ bằng cách đặt những câu hỏi “Tại sao…?”.
Bố mẹ không nên bắt con cái phải ngoan ngoãn, nghe theo mọi quyết định của mình, mà nên thể hiện sự sẵn sàng lắng nghe ý kiến của con cái, tạo điều kiện và cơ hội để trẻ bộc lộ bản thân, bộc lộ những suy nghĩ, nhận định của bản thân.
Bên cạnh đó, bố mẹ cần quan tâm, theo sát trẻ trong học tập, sinh hoạt, hướng dẫn trẻ cách quan sát, phát hiện vấn đề một cách bình tĩnh, khách quan, từ nhiều chiều để trẻ hiểu thấu đáo.
Rèn luyện tư duy chiến lược
Rèn luyện tư duy chiến lược, để con bạn nghĩ cách hoàn thành một việc gì đó, sau đó tìm ra cách để kiểm tra xem mình có đang đi đúng hướng hay không là một trong những cách tốt nhất để phát triển tư duy cho học sinh tiểu học ngay từ khi còn nhỏ.
Rèn luyện tư duy chiến lược là cần thiết để trẻ có toàn quyền kiểm soát những việc mình làm và lập kế hoạch cho tương lai. Đối với trẻ nhỏ, những kế hoạch này có thể đơn giản như: đặt mục tiêu làm tất cả việc nhà, hoàn thành tất cả bài tập về nhà, đạt điểm cao nhất lớp, đạt điểm cao trong kỳ thi, v.v.
Phát triển kỹ năng làm việc nhóm
Giáo viên nên hướng dẫn các em học cùng nhau. Điều này không chỉ rèn luyện trí não và nhớ lại kiến thức cũ, mà quan trọng hơn, các em có thể rèn luyện khả năng giao tiếp, truyền đạt và thuyết phục người khác, cũng như nâng cao tinh thần đồng đội.
Đồng thời, thay vì ngồi một mình và nghĩ cách, tốt hơn hết bé nên thảo luận với các bạn trong lớp và cùng nhau tìm ra hướng đi. Mỗi nhận xét tương đương với một cách suy nghĩ mới, bổ sung cho nhau và mang lại kết quả tốt nhất.
Rèn luyện và phát triển tư duy cho học sinh tiểu học là một quá trình cần nhiều sự đầu tư. Cho nên, không bậc phụ huynh nào nên bỏ qua điều này nếu muốn con mình có một tương lai tươi sáng. Để con có những phương pháp học tập đúng đắn, bố mẹ nên tham khảo những thông tin đã chia sẻ ở trên của Sigma Books để đưa ra lựa chọn tốt nhất cho con mình.
